Wat is bewust leiderschap?

Bewust leiderschap is een manier van leiden die verder gaat dan enkel managementvaardigheden en strategische beslissingen. Het draait om zelfbewustzijn, authenticiteit en het vermogen om je op een diepere, meer betekenisvolle manier met je team en jezelf te verbinden. Het begint bij jezelf door en door kennen, om vervolgens vanuit die zelfkennis te handelen als leider. Het is bij bewust leiderschap dus belangrijk dat je durft te kijken naar je eigen gedachten, patronen en overtuigingen en wat voor impact die hebben op jezelf en je omgeving:

Wat projecteer ik (onbewust) op mijn team of mijn business? Hoe beïnvloeden mijn overtuigingen mijn manier van werken en de keuzes die ik maak?

Het mooie hieraan is dat het niet om perfectie draait. Het is een voortdurend proces van inzicht, acceptatie en groei. Je bent wie je bent – inclusief je schaduwzijden – vanuit daar kan je leiden.

Praktische tip: leiden vanuit intuïtie.

Eén van de grootste inzichten die ik had toen ik bewust(er) ging leiden, was dat ik mijn intuïtie echt ging accepteren en inzetten. Door mezelf meer ruimte te geven om te voelen in plaats van alleen te denken, ontdekte ik een hele nieuwe dimensie in mijn leiderschap. Wanneer je intuïtief leidt, merk je dat de juiste antwoorden vaak al in je zitten. Bewust leiderschap vraagt van je dat je deze innerlijke stem serieus neemt en dat je vertrouwt op je eigen wijsheid. Probeer bijvoorbeeld bij een moeilijke beslissing eens een moment van stilte in te lassen en jezelf af te vragen: wat voel ik hierbij? Door hier bewust bij stil te staan, creëer je ruimte voor een meer holistische benadering van werken en leven.

De rol van zelfreflectie

Zelfreflectie is zoals gezegd een belangrijk onderdeel van bewust leiderschap. En dit gaat verder dan alleen het reflecteren op prestaties of resultaten. Het betekent dat je regelmatig stil staat bij wie je bent als leider en hoe je jouw rol vervult (en wilt vervullen). Dit kan best een confronterend proces zijn, omdat het inzicht geeft in patronen en overtuigingen die je misschien liever niet onder ogen ziet. Maar wanneer je daar doorheen durft te bewegen, ontdek je je goud. Of je nu anderen aanstuurt of alleen jezelf, zelfreflectie is cruciaal voor persoonlijke en professionele groei.

Praktische tip: je schaduwzijde

In je schaduw liggen eigenschappen en emoties verborgen die je normaal gesproken misschien liever zou vermijden. Maar hoezeer je deze kant van jezelf ook probeert te onderdrukken, het blijft een deel van wie je bent. Als Executive Coach focus ik me op leiders en professionals die klaar zijn om hun schaduwkant te verkennen en te omarmen. Door deze aspecten van jezelf te onderzoeken en erkennen, word je een meer complete en authentieke leider. Dit geldt overigens niet alleen voor leiders met teams; ook als solopreneur kan het omarmen van je schaduwzijden je helpen om bijvoorbeeld perfectionisme of faalangst los te laten en je bedrijf vrijer en vanuit je kern te runnen. Probeer de komende week elke dag eens een kort moment te nemen om te reflecteren op een situatie die je uitdagend vond of die je ongemakkelijk deed voelen. Vraag jezelf af: wat raakte mij hierin? Welke emotie of overtuiging zit hieronder? En hoe kan ik dit accepteren in plaats van weg te duwen?

Bewust leidinggeven aan een team

Bewust leiderschap beperkt zich niet alleen tot jezelf. Het vraagt om een diepe verbinding met je medewerkers, waarbij je hun behoeften en emoties serieus neemt. Wees je dus bewust van de energie binnen een team en wat voor invloed jouw woorden en acties op het team hebben. Een bewuste leider begrijpt dat elk teamlid unieke behoeften, kwaliteiten en uitdagingen heeft. Het is niet alleen belangrijk om deze verschillen te erkennen, maar ook om een omgeving te creëren waarin iedereen zich gezien en gehoord voelt. Dit bevordert het vertrouwen, de betrokkenheid en samenwerking, waardoor een team op een hoger niveau kan presteren. Ook het stimuleren van open communicatie is daarbij belangrijk. Dit betekent niet alleen dat je zelf transparant en eerlijk bent, maar ook dat je actief luistert naar wat je medewerkers te zeggen hebben – ook wanneer dingen niet direct worden uitgesproken.

Praktische tip: actief luisteren (ook naar jezelf)

In de praktijk zie ik regelmatig vrouwen (maar ook mannen) vastlopen in hun leiderschapsrol; niet (alleen) door externe druk, maar door interne overtuigingen zoals perfectionisme en de drang om zichzelf te bewijzen. In plaats van direct met het hoofd te denken en naar een oplossing te zoeken, neem ik de tijd om samen te onderzoeken wat hen daadwerkelijk belemmert. Zo ontstaat er een transformatie die van binnenuit komt en die een blijvend effect heeft op je manier van leidinggeven. Een van de meest effectieve vormen van bewust leiderschap is dan ook; actief luisteren. Luister niet alleen naar het verhaal van je medewerker, maar merk ook de onderliggende emoties en behoeften op. Neem de tijd om stil te zijn en echt te luisteren, zonder oordeel of de neiging om het direct praktisch te maken. Voor solopreneurs betekent dit luisteren naar jezelf: neem de tijd om te reflecteren op wat je voelt en wat je nodig hebt om je bedrijf verder te ontwikkelen.

Balans tussen hoofd en hart

Bij bewust leiderschap gaat het niet alleen om ratio; het gaat ook om het meenemen van je gevoel in dit proces. Veel leiders zijn geneigd om vooral vanuit het hoofd te werken, waarbij cijfers, strategieën en plannen de boventoon voeren. Natuurlijk zijn deze zaken belangrijk, maar bewust leiderschap vraagt om een balans tussen je hoofd en je hart.

Praktische tip: Beslissingen maken vanuit je waarden

Een goede manier om bewust leiderschap in de praktijk te brengen, is door je beslissingen te baseren op je waarden. Neem een moment om helder te krijgen wat jouw kernwaarden zijn – als mens en als leider. Vervolgens kun je bij belangrijke keuzes stilstaan bij de vraag: is deze beslissing in lijn met mijn waarden? Dit geeft richting en zorgt ervoor dat je je authentiek blijft voelen in je leiderschapsrol.